Engeller Kalkacak !

“Evliliğin ve sağlık imkanlarının mehdudluğunun değerlendirme sisteminin iyileştirilmesine dair Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının 2015 yılı 14 Eylül tarihli fermanının amacı memur-vatandaş temasının azalması ve bu zaman oluşan negatif durumların önlenmesidir”.

“Sosium” programının konuğu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakan Yardımcısı Hatip Memmedov konuştu.

Konuşmacı Memmedovun göre, fermanın icrasında yönler belirlendi: “Fermandan doğan ödevler Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını, Sağlık Bakanlığını ve İletişim ve Yüksek Teknolojiler Bakanlığı’nı kapsıyor. Bakanlar Kurulu gosterisine göre, I ve özel durumlarda II, III gruplar üzere sakatlık tespit edildiği takdirde vatandaşlara müebbet sakatlık derecesi verilecek. II ve III grup engellilik derecesi olanlar 5 yıldan az olmamak Tıbbi Sosyal Uzman başvuru yapacaklar. Aynı zamanda, sakatlık derecesinin kriterlerin çok ciddi değişiklikler olmalıdır. Artık EESMN bünyesinde faaliyet gösteren 38 TSEK elektronik bilgi sistemine geçişe başladı. Bu yılın sonuna kadar tüm veritabanında sakatlık derecesi alan kişilerin bilgileri toplanacak. Her yıl yaklaşık 272-275 bin vatandaşımız tekrar veya ilk muayene için TSEK den geçirdi. Fakat bu ferman sayesinde artık yılda komisyondan geçenlerin sayısı yaklaşık 30-35 bin kişi olacak. II grup engellilik derecesi olanlar komisyondan toplam iki kez, 5 yılda bir geçecek. III grup engellilik derecesi alanlar ise komisyondan 3 kez geçecek “.

Bakan Yardımcısı iletişim içinde elektronlaşması sonucunda vatandaşların komisyona başvurusunun ve kuyrukta durmasının da kolaylaşacağını söyledi: ‘Bilişim sisteminin tıbbi sosyal uzmanlık ve rehabilitasyon üzere alt sistemi oluşturulacak. Buradan elektronik hükümet portalına erişim sağlanacaktır. Bu çalışmalar İletişim ve Yüksek Teknolojiler Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı ile işbirliği çerçevesinde yapılacaktır. Önceki kuraldan farklı olarak, sivil öncelikle sağlık departmanına müracaat edecek ve bu bilgi Sağlık Bakanlığından elektronik olarak bizim merkezi sunucuya dahil olacak. Sonra biz vatandaşa mobil araç, sms, internet aracılığıyla ne zaman, nerede, hangi TSEK-e uygulamak olduğunu anlatacağız. Bu ise komisyonlarda növbelerin önleyecek. Aynı zamanda sivil kendisi de bize elektronik olarak başvurabilir “.

Konuşmacı Memmedov sakatlık derecesinin belirlenmesi için kriterlerin değiştirilmesine zeruretin de nedenlerini anlattı: “1997 yılında kabul edilmiş sakatlık derecesi kriterlerin çok ciddi değişiklik yapmalıyız. Sağlık gelişiyor ve artık karmaşık işlemler başarıyla uygulanmaktadır. Bu nedenle, diaknozların sertleşmesini karar aldık. Hiç de tüm hastalar engelli değil “.

Üye EESMN-nin gerçekleştirdiği rehabilitasyon önlemlerinden de konuştu: “Her yıl TSEK-e başvuran hastaların 3- 3,5 faizi reabilitasiyaya katılmaktadırlar. I grup engellilerin rehabilitasyonu, hemen hemen, neredeyse yoktur. Fakat II ve III gruplar rehabilitasyon olunur. Şu anda bizim rehabilitasyon şebekesi de artmaktadır. Ayrıca, her yıl sakat yabancı ülkelere de tedaviye gönderiyoruz. Bunun için SN-nin nezdinde respublikadan kenar tedavisi için özel komisyon faaliyet göstermektedir. Fakat düşünüyorum ki, yakın gelecekte kendi rehabilitasyon şebekemizin gelişmesi sayesinde hastaları hiç yurtdışına göndermeye ihtiyaç olmayacaktır “.

Bakan Yardımcısı onkoloji hastalıklardan muzdarip içenlerin sakatlık derecesi almasının geciktirildiği ilgili narazılıqlara da münasibet bildirib: “Onkoloji hastalara bireysel yaklaşım olmalıdır. Öyle onkoloji hastalar var ki, gerçekten de emek qabiliyyətsizdir, ciddi ihtiyaçları var. Ama öyle hastalar da var ki, 10 yıllarca tedavi olunurlar ve emek yeteneklidirler “.

Bakanlık yetkilisi engellilerin istihdam edilmesi ile ilgili zorluklara da değindi: “Azerbaycan Cumhuriyeti Engellilerin Hakları Uluslararası Sözleşmeyi onaylayan edip, ilk kez BM’ye konyunktura rapor verdik, geçen yıl ise Cenevre’de BM özel komitesinde ülke raporu dinlenildi. Bu sözleşmenin koşullarına göre, engelli vatandaşlar sağlıklı vatandaşlarla beraber tutulmalı ve tüm haklardan istifade etmelidir. Fakat ne yazık ki, sakat işverenler bu kavramı hala başa düşmeyibler. İdarelerde ve işyerlerinde engelliler için özel koşullar oluşturulmalıdır, panduslar yapılmalıdır, onlar için 6 saat çalışma süresi saptandı. Zihinsel açıdan sağlıklı olup oturalım işte çalışma yeteneği olan engelli vatandaşlarımız fazladır. Örnek için söyleyim, son Londra Olimpiyatı’nda bizim paraolimpiyaçılarımız Azerbaycan’a 13 madalyayla döndüler “.

Üye EESMN tarafından engellilerin yaşam koşullarının iyileştirilmesi için yapılan çalışmalar hakkında da bilgi verdi: “Haftaya Ağdam, Yevlax, Berde ve Ağcabedide engelliler için öngörülen 50 kadar kişisel yaşam evi sunulacak. Geçenlerde bakanlığın sipariş ettiği 100 otomobil de engellilere dağıtılacak. Ayrıca, ihtiyacı olanlar işitme cihazları, protez-ortopedik mamuller, sakat arabaları ile de devlet hesabına ücretsiz olarak temin edilirler. Bu alanda da farkındalık işi yapılmalıdır, çünkü çoğunluk nasıl başvurmak gerektiğini bilmiyor. Yılın sonuna kadar gözden engelliler için öngörülen 132 menzilli binayı kullanıma vereceğiz. Son zamanlarda Bineqedi rayonunda da Karabağ sakat ve şehit aileleri için evler kullanıma verilecek. Şu anda Nizami ilçesinde engelliler için yeni konut inşa ediliyor “.

Sohbetin sonunda Hatip Memmedov fermanın engellilere hizmetin kalitesine de etkileyeceğini söyledi: “2010 yılında muayeneden geçen sakatların sayısı 1 milyon 318 bin 962 kişi oldu. 2014 yılında ilk kez muayeneden geçen engelliler 30 bin kişi olup, tekrar başvurular ise 192 bin 950 kişi düzenledi. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının 14 Eylül tarihli fermanının icrasından sonra bu rakam en az 7-8 kez azalacaktır. Yani eğer önce her TSEK günde 30-40 kişiyi kabul edirdise, bu rakam günde 4-5 kişiye inecek. Bu, hem hizmet ve muayenenin kalitesine etki edecek ve dikkatten kenar kalan ailelerimiz olmayacak “.